Έφυγε από τη ζωή το μεσημέρι του Σαββάτου 2 Νοεμβρίου 2024, μετά από άνιση μάχη με τον καρκίνο ο δημοσιογράφος και συγγραφέας, Νίκος Ψιλάκης.
O Νίκος Ψιλάκης ήταν δημοσιογράφος και συγγραφέας (Μάστερ Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας). Είχε τιμηθεί με βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το έργο του «Μοναστήρια και Ερημητήρια της Κρήτης», με το βραβείο των δημοσιογραφικών ενώσεων της Ελλάδας και με το βραβείο «Νίκος Καζαντζάκης» για την προσφορά του στα Γράμματα.
Είχε επιμεληθεί το σενάριο και την έρευνα σε περισσότερα από 80 ντοκιμαντέρ στην κρατική τηλεόραση (1986-1993) με λαογραφικό ή και γενικότερο πολιτιστικό περιεχόμενο. Είχε διατελέσει συντάκτης και συνεργάτης εφημερίδων, εκδότης περιοδικού, διευθυντής σύνταξης καθημερινής εφημερίδας, σύμβουλος έκδοσης περιοδικών, επιμελητής επιστημονικών εκδόσεων και επί 25 χρόνια επιμελούνταν και παρουσίαζε τρίωρη καθημερινή ραδιοφωνική εκπομπή. Έχει πραγματοποιήσει δώδεκα εκθέσεις φωτογραφίας σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες και στις ΗΠΑ.
Είχε διδάξει Ιστορία και Μοναστηριολογία σε Περιφερειακά Επιμορφωτικά Κέντρα Φιλολόγων, σε σεμινάρια Ξεναγών και είχε πραγματοποιήσει διαλέξεις για θέματα των ερευνητικών ενδιαφερόντων του σε Πανεπιστήμια στην Ελλάδα και στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Υπήρξε επιστημονικός υπεύθυνος Κέντρου Επαγγελματικής Κατάρτισης με θέμα την ανάδειξη της τοπικής γαστρονομίας.
Είχε λάβει μέρος ως εισηγητής σε περισσότερα από 200 συνέδρια και εκδηλώσεις. Ανάμεσα σ’ αυτά συγκαταλέγονται εισηγήσεις σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες (Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία, Φιλανδία, Βέλγιο κ.α.), στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και στην Ιαπωνία, σχετικά με το κρητικό – μεσογειακό διατροφικό πρότυπο, το ελαιόλαδο και άλλα θέματα πολιτιστικού ενδιαφέροντος. Επίσης, υπήρξε εισηγητής σε ημερίδα για το Ελαιόλαδο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Είχε γράψει περισσότερα από 25 βιβλία ανάμεσα στα οποία είναι: Ο πολιτισμός της ελιάς. Το ελαιόλαδο (σε συνεργασία με τους Μαρία Ψιλάκη και Ηλία Καστανά), Το ψωμί των Ελλήνων, Κρητική Παραδοσιακή Κουζίνα, Ελαίας στέφανος. Η ελιά και τα στεφάνια της στον πολιτισμό των Ελλήνων, Τα βότανα στην κουζίνα, Μοναστήρια και Ερημητήρια της Κρήτης, Λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη – Έθιμα στον κύκλο του χρόνου, Κρητική Μυθολογία, Οίνοψ Πόντος, Ταξίδια και έρευνες στην Κρήτη του 1850 (σχολιασμός της ελληνικής μετάφρασης του έργου του περιηγητή T.A.B. Spratt). Τα βιβλία «Ελαιόλαδο», «Κρητική Παραδοσιακή Κουζίνα», «Το ψωμί και τα γλυκίσματα των Ελλήνων» και τα «Βότανα στην Κουζίνα» έχουν γραφτεί σε συνεργασία με την κ. Μαρία Ψιλάκη.
Βιβλία του έχουν μεταφραστεί στην αγγλική, γαλλική, γερμανική, ιταλική, ολλανδική, ρωσική, κινέζικη και γιαπωνέζικη γλώσσα.
Ήταν μέλος της Εταιρείας Κρητικών Ιστορικών Μελετών, της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας και υπήρξε για σειρά ετών Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Γεύσης (1997-2007). Υπήρξε μέλος της επιτροπής του ΕΟΤ για την καθιέρωση της ελληνικής γαστρονομίας.
ΣΥΛΛΥΠΗΤΗΡΙΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ
Λευτέρης Αυγενάκης
«Με θλίψη και σεβασμό αποχαιρετώ τον Νίκο Ψιλάκη, έναν εξαίρετο άνθρωπο που υπηρέτησε με πάθος και αφοσίωση την κρητική δημοσιογραφία και λογοτεχνία, αφήνοντας ανεξίτηλο το αποτύπωμά του στον πολιτισμό μας.
Ο Νίκος Ψιλάκης ήταν ένας εξαίρετος φίλος, αλλά και ένας χαρισματικός συγγραφέας που μέσα από τον λόγο του ανέδειξε την ιστορία και τις παραδόσεις της Κρήτης. Υπήρξε ιδιαίτερα αγαπητός στην τοπική κοινωνία και η προσωπικότητά του θα μείνει ανεξίτηλη στη μνήμη όλων μας.
Εκφράζω τα πιο ειλικρινή μου συλλυπητήρια στην σύζυγό του Μαρία και την κόρη του Έφη».
Μανώλης Συντυχάκης
Ο Νίκος Ψιλάκης, μια πολυσχιδής προσωπικότητα της δημοσιογραφίας, του πολιτισμού και της τοπικής ιστορίας με πλούσιο συγγραφικό έργο για το οποίο καταξιώθηκε σε όλη τη χώρα και το εξωτερικό, δεν υπάρχει πια. Ένας ευγενής και αγαπητός άνθρωπος στην κοινωνία του Ηρακλείου, με προοδευτικό και ριζοσπαστικό πνεύμα. Έφυγε “βιαστικά” και απροσδόκητα.
Μένει όμως το αποτύπωμά του, το έργο του. Συλλυπητήρια στην οικογένειά του. Ας είναι ελαφρύ το κρητικό χώμα που θα τον σκεπάσει.
Σταύρος Αρναουτάκης
Με ιδιαίτερη συγκίνηση, αποχαιρετώ τον αγαπητό φίλο Νίκο Ψιλάκη. Έναν άνθρωπο που επί δεκαετίες μέσα από τον έντυπο τύπο και το ραδιόφωνο κατάφερε να αφήσει ανεξίτηλο αποτύπωμα στη δημοσιογραφία.
Ο Νίκος Ψιλάκης, αφιέρωσε τη ζωή του στον κόσμο της ενημέρωσης, στην καταγραφή και ανάδειξη της λαογραφικής μας παράδοσης, των μνημείων της Ορθοδοξίας και της κρητικής διατροφής. Τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών, ενώ με το βραβείο «Νίκος Καζαντζάκης», αναγνωρίστηκε η προσφορά του στα Γράμματα.
Ως Περιφέρεια Κρήτης, εκφράζουμε ειλικρινή συλλυπητήρια στην οικογένειά του.
Ας είναι αιωνία η μνήμη του.
Νίκος Καλογερής
Συγκίνηση και θλίψη μας γεμίζει η απώλεια του Νίκου Ψιλάκη, ενός ξεχωριστού ανθρώπου, που σφράγισε με το έργο του τον Πολιτισμό του τόπου μας, ερευνώντας, καταγράφοντας και αναδεικνύοντας την λαϊκή μας παράδοση και κληρονομιά. Δημοσιογράφος, ερευνητής, συγγραφέας και διανοούμενος, υπήρξε μια πολυσχιδής προσωπικότητα, που τιμήθηκε με πληθώρα βραβείων για την προσφορά του στα Γράμματα και τις Τέχνες. Δυσαναπλήρωτο το κενό που αφήνει.
Τα θερμά μας συλλυπητήρια στην οικογένειά του και τους οικείους του.
Πανεπιστήμιο Κρήτης
Με βαθιά θλίψη, η Πρυτανεία του Πανεπιστημίου Κρήτης αποχαιρετά τον Νίκο Ψιλάκη, έναν άνθρωπο με πλούσιο πνευματικό έργο και αφοσίωση στον πολιτισμό και την ιστορία της Κρήτης.
Δημοσιογράφος, συγγραφέας, ερευνητής και διανοούμενος, ο Νίκος Ψιλάκης αφιέρωσε τη ζωή του στον κόσμο της ενημέρωσης, στη μελέτη και την προώθηση των αξιών, της κουλτούρας και της παράδοσης του νησιού μας, ενώ η συμβολή του στη διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς υπήρξε ανεκτίμητη.
Ο Νίκος Ψιλάκης ήταν ενεργό μέλος της Επιτροπής Διασύνδεσης του Πανεπιστημίου Κρήτης με την Κοινωνία, καθώς και μέλος της συντακτικής ομάδας του Ηλεκτρονικού Περιοδικού / Βήμα Διαλόγου του Πανεπιστημίου Κρήτης «ΤΡΙΤΩΝ», συμβάλλοντας με ζήλο στο έργο και το όραμα του Πανεπιστημίου για ανοιχτή και ουσιαστική επικοινωνία με την κοινωνία.
Εκφράζουμε τα ειλικρινή συλλυπητήριά μας στη σύζυγό του Μαρία, την κόρη του Έφη και τους αγαπημένους του.
Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης
Η Κρήτη πενθεί τον χαμό του μεγάλου δημοσιογράφου και συγγραφέα Νίκου Ψιλάκη, ο οποίος απεβίωσε (2-11-2024) στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου. Με πλούσιο δημοσιογραφικό και συγγραφικό του έργο, είχε τιμηθεί με πολλά βραβεία, ανάμεσα στα οποία το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το «Μοναστήρια και Ερημητήρια της Κρήτης», το βραβείο των δημοσιογραφικών ενώσεων της Ελλάδας, και το βραβείο «Νίκος Καζαντζάκης» για τη συνεισφορά του στα γράμματα.
Η παρουσία του σε μεγάλα Συνέδρια στην Ακαδημία, τόσο ως συμμετέχων όσο και ως κεντρικός ομιλητής σε τιμητικές και εορταστικές εκδηλώσεις του Ιδρύματος (Κυριακή της Ορθοδοξίας, 24-3-2023), προσέδιδε πάντοτε κύρος και είχε πάντα μια ενδιαφέρουσα προοπτική για το μέλλον της Κρήτης. Το μεγάλο πόνημα, έργο ολόκληρης ζωής, με τον τίτλο «Λαϊκές Τελετουργίες στην Κρήτη-Έθιμα στον κύκλο του χρόνου» (εκδ. ΚΑΡΜΑΝΩΡ, Ηράκλειο 2023, 610 σελ.), αποτελεί σημείο αναφοράς για το χθες και για το μέλλον, ενώ το πλούσιο φωτογραφικό υλικό του βιβλίου –και όχι μόνον, το οποίο παρουσιάστηκε στη Δημοτική Πινακοθήκη Ηρακλείου (Βασιλική του Αγίου Μάρκου, 1 Νοεμβρίου-9 Νοεμβρίου 2023), αποθανατίζει αυτό που ήταν μία «ΚΡΗΤΗ: Νήσος ορθοδόξως λαλέουσα!
Στο ενεργητικό του υπάρχουν πάνω από 25 βιβλία, ενώ πολλά από αυτά έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες, διεθνώς. Ήταν επίσης μέλος πολλών επιστημονικών και λαογραφικών εταιρειών και συνεισέφερε σημαντικά στην προώθηση της ελληνικής γαστρονομίας.
Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης εκφράζει τα θερμά συλλυπητήρια στην οικογένεια του αποβιώσαντος. Είθε ο Πανάγαθος Τριαδικός Θεός να τον αναπαύσει εν σκηναίς δικαίων και εν χώρα ζώντων. Αιωνία η μνήμη του!
