Ολοκληρώθηκε χθεςε η δεύτερη Διακυβερνητική Διάσκεψη με την Αλβανία, στο περιθώριο του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ στο Λουξεμβούργο, κατά την οποία άνοιξε η πρώτη δέσμη κεφαλαίων των διαπραγματεύσεων με τα Τίρανα που αφορά τα θεμελειώδη δικαιώματα και το κράτος δικαίου.
Όπως δήλωσε στη συνέντευξη Τύπου ο προεδρεύων του Συμβουλίου και υπουργός εξωτερικών της Ουγγαρίας, Πίτερ Σιιχάρτο, η χθεσινή μέρα σηματοδοτεί την ουσιαστική έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Αλβανίας, σημειώνοντας ωστόσο ότι «η διαπραγματευτική διαδικασία και η προετοιμασία είναι πραγματικά σκληρή, σύνθετη και δύσκολη». Συνολικά υπάρχουν έξι δέσμες κεφαλαίων και αυτή που άνοιξε χθες για την Αλβανία είναι η πρώτη. Συγκεκριμένα, η πρώτη δέσμη περιλαμβάνει πέντε κεφάλαια: Δικαιοσύνη και θεμελιώδη δικαιώματα, Δικαιοσύνη Ελευθερία και ασφάλεια, Δημόσιες συμβάσεις, Στατιστικά και Δημοσιονομικό Έλεγχο.
«Η επιτάχυνση της Διεύρυνσης της ΕΕ προς τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας για την ουγγρική Προεδρία», τόνισε ο Π.Σιιχάρτο. «Είναι προς το ευρωπαϊκό συμφέρον να επιταχυνθεί η διεύρυνση της ΕΕ προς τα Δυτικά Βαλκάνια», προσέθεσε, επισημαίνοντας ότι ο μέσος χρόνος αναμονής των υποψήφιων χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην ”εξώπορτα” της ΕΕ έχει πλέον ξεπεράσει τα 15 χρόνια.
Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Έντι Ράμα χαρακτήρισε «ιστορικής σημασίας» τη χθεσινή ημέρα για τον λαό της Αλβανίας, αλλά και για ολόκληρη την ΕΕ και ευχαρίστησε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ, χάρη στα οποία πραγματοποιήθηκε ένα «σημαντικό βήμα» για την ενταξιακή πορεία της χώρας του. Αξίζει να σημειωθεί ότι για κάθε βήμα της ενταξιακής διαδικασίας απαιτείται η ομοφωνία των κρατών-μελών της ΕΕ.
Ο Έντι Ράμα τόνισε ότι στόχος των Τιράνων είναι να ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία εντός της δεκαετίας, δηλαδή ως το 2030 η Αλβανία να είναι έτοιμη να ενταχθεί στην ΕΕ. «Αυτό φυσικά είναι πολύ φιλόδοξο και χρειάζεται πολύ μεγάλη δουλειά», παραδέχτηκε ο ίδιος, προσθέτοντας ότι «βασιζόμαστε στη βοήθεια φίλων και συνεργατών για να το πετύχουμε», σε πολιτικό και τεχνικό επίπεδο. Δεν απέφυγε, εξάλλου, να σχολιάσει ότι «δυστυχώς ήταν με τη βοήθεια του Βλαντιμίρ Πούτιν» και με τη «ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία», που δόθηκε από την ΕΕ μια «νέα ταχύτητα» στην ενταξιακή διαδικασία των Δυτικών Βαλκανίων. «Λειτούργησε σαν κλήση αφύπνισης, υπενθυμίζοντας στην Ευρώπη ότι η αυτοεπάρκεια είναι μία ψευδαίσθηση». Κατέληξε, λέγοντας ότι «η ΕΕ χρειάζεται τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων όσο και τα Δυτικά Βαλκάνια χρειάζονται την ΕΕ».
«Η Ελλάδα τήρησε στη διαδικασία την ενταξιακή της Αλβανίας, μια εποικοδομητική στάση, παρά την κρίση που υπήρξε τους τελευταίους 18 μήνες στις ευρω-αλβανικές σχέσεις», τόνισε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, προσερχόμενος σήμερα το πρωί στο Συμβούλιο. Χαρακτήρισε μάλιστα τη χθεσινή ημέρα «ορόσημο» για την εξέλιξη της ευρωπαϊκής πορείας όλων των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Ξεκαθάρισε, επίσης, ότι η θέση της Ελλάδας είναι ότι η πρώτη δέσμη κεφαλαίων, η οποία ανοίγει σήμερα και αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα και το κράτος δικαίου, «θα πρέπει να περιλάβει τόσο τα δικαιώματα των μειονοτήτων, περιλαμβανομένης της ελληνικής εθνικής μειονότητας, ιδίως δε τα περιουσιακά τους δικαιώματα». Η θέση αυτή, είπε, «αποτελεί πλέον την καταγεγραμμένη κοινή θέση των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, τόνισε επίσης, ότι: «Η Ελλάδα θα παρακολουθεί από κοντά τη διαδικασία αυτή και θα παρεμβαίνει όπου απαιτείται, με την ευχή την πορεία αυτή να ακολουθήσουν και τα υπόλοιπα κράτη μέλη των Δυτικών Βαλκανίων. Σε μια εποχή η οποία είναι εξαιρετικά ρευστή και ασταθής στην ευρύτερη περιοχή μας, είναι απολύτως κρίσιμο η Ευρωπαϊκή Ένωση, η ευρωπαϊκή οικογένεια, να βαθύνει, να μεγαλώσει, να γίνει πιο ισχυρή».
Συγκεκριμένα, στην κοινή θέση της ΕΕ για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία επί της πρώτης δέσμης κεφαλαίων «θεμελιώδη» αναφέρονται, μεταξύ άλλων, τα εξής:
«Η ΕΕ σημειώνει τα σχέδια της Αλβανίας να προστατεύσει και να προωθήσει τα δικαιώματα των ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες, σύμφωνα με τις διεθνείς της υποχρεώσεις και τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα, μεταξύ άλλων με τη διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής του νομοθετικού πλαισίου. Η ΕΕ συνεχίζει να παροτρύνει την Αλβανία να εγκρίνει τους υπόλοιπους εκτελεστικούς κανονισμούς σχετικά με τον αυτοπροσδιορισμό και άλλα συναφή δικαιώματα και τη χρήση των γλωσσών των εθνικών μειονοτήτων στις επαφές τους με διοικητικούς φορείς και δημόσιες αρχές έως το τέλος του 2024, όπως προβλέπεται στον οδικό χάρτη για το κράτος δικαίου».
Όσον αφορά το δικαίωμα στην ιδιοκτησία, «η ΕΕ σημειώνει ότι η Αλβανία ενέκρινε εκτελεστική νομοθεσία για τον νόμο για το κτηματολόγιο και τον νόμο για την ολοκλήρωση των μεταβατικών διαδικασιών ιδιοκτησίας, αλλά παραμένουν σημαντικές προκλήσεις εφαρμογής. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα κεφάλαια του Οδικού Χάρτη για το Κράτος Δικαίου, θα υπάρχει ένα αποτελεσματικό και διαφανές σύστημα καταχώρισης ιδιοκτησίας και ολοκληρωμένης διαχείρισης, το οποίο θα προσφέρει σαφείς και ασφαλείς τίτλους ιδιοκτησίας στην Αλβανία, για να διασφαλιστεί το δικαίωμα στην ιδιοκτησία με πλήρως ψηφιοποιημένη υπηρεσία στην πράξη έως το 2030».
Με τη χθεσινή διακυβερνητική Διάσκεψη της Αλβανίας, η ενταξιακή πορεία της αποσυνδέεται και επισήμως από αυτήν της Βορείου Μακεδονίας. Στα τέλη Σεπτεμβρίου οι πρέσβεις της ΕΕ, με ομόφωνη απόφαση, αποσύνδεσαν τις ενταξιακές διαδικασίες των δύο χωρών, οι οποίες ήταν συνδεδεμένες από την έναρξη των διαπραγματεύσεων το καλοκαίρι του 2022. Ωστόσο, λόγω διαφωνιών μεταξύ της Βορείου Μακεδονίας και της Βουλγαρίας, το άνοιγμα κεφαλαίων καθυστερούσε, παρεμποδίζοντας και την ενταξιακή πορεία της Αλβανίας.
«Η Αλβανία άξιζε να ξεκινήσει τις ουσιαστικές διαπραγματεύσεις εδώ και πολύ καιρό», δήλωσε ο προεδρεύων του Συμβουλίου, Π. Σιιχάρτο, εκφράζοντας την ελπίδα ότι φέτος θα ξεκινήσει η ουσιαστική διαπραγμάτευση και για τη Βόρεια Μακεδονία. «Υπόσχομαι ότι θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε και τις δύο χώρες για να μπορέσουν να προχωρήσουν με την ενταξιακή διαδικασία όσο το δυνατόν γρηγορότερα», είπε.
