Ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, κ. Νικόλαος Παναγιωτόπουλος, φιλοξενήθηκε το Σάββατο 5-10-2024, το πρωί στο Open και την εκπομπή «Τώρα Μαζί» με τον Σπύρο Χαριτάτο και τη Χρύσα Φώσκολου.
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, αναφέρθηκε:
Στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή: Να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Πρώτον, ο πόλεμος εκτός από όλεθρο και καταστροφή γεννά και προσφυγιά. Αυτό είναι δεδομένο, πρέπει να το παίρνουμε ως δεδομένο. Άρα η στρατιωτική αναμέτρηση αυτή τη στιγμή στο Λίβανο με τις χερσαίες επιχειρήσεις, είναι βέβαιο ότι θα αυξήσουν τις προσφυγικές ροές από αυτήν την εμπόλεμη ζώνη. Δεύτερον, ο Λίβανος είναι μια χώρα πεντέμισι εκατομμυρίων κατοίκων μαζί με δυόμισι εκατομμύρια πρόσφυγες που κατοικούν εκεί. Δηλαδή εκτός από τους γηγενείς Λιβανέζους υπάρχουν και δυόμισι εκατομμύρια πρόσφυγες, οι περισσότεροι από τη Συρία λόγω του πολέμου του παρελθόντος στη Συρία, αλλά και Παλαιστίνιοι και Ιρακινοί και κάποιες άλλες εθνικότητες. Δυόμισι εκατομμύρια στο σύνολο. Είναι βέβαιο ότι κάποιοι από αυτούς θα επιζητήσουν να μετακινηθούν σε άλλες πιο ασφαλείς περιοχές. Ξέρουμε ότι έχει δημιουργηθεί ήδη ένα ρεύμα πίσω προς τη Συρία, από Σύρους που είχαν εκτοπιστεί παλαιότερα από τη χώρα τους. Όπου η Συρία σε σχέση με τον Λίβανο που τώρα εκτυλίσσονται χερσαίες επιχείρησης, σε κάποιες περιοχές θεωρείται πιο ασφαλής τόπος για αυτούς τους ανθρώπους. Είναι πολύ πιθανό να δημιουργηθούν και ροές προς αλλού. Προς την Τουρκία που συνορεύει, ενδεχομένως τελικά και προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε πρακτικό επίπεδο λοιπόν, περιμένουμε να υπάρξει πίεση και προς τη χώρα μας.
Στο αν είμαστε έτοιμοι να ανταπεξέλθουμε σε αυτή την πίεση: Η χώρα έχει μια χωρητικότητα στις δομές, στο σύστημα των δομών που έχει αποκτήσει, που είναι ένα αρκετά θα έλεγα λειτουργικό σύστημα. Η χωρητικότητα αυτή είναι δεδομένη. Αυτή στιγμή με 50%, 51% περίπου, δεδομένου ότι έχουμε κάποια αύξηση στις ροές στο τελευταίο διάστημα, φιλοξενεί γύρω στους 21.000 με 22.000. Προφανώς αυτό το νούμερο με απλά μαθηματικά θα διπλασιαστεί. Αν το τεντώσουμε το σύστημα όπου μπορούμε, θα είναι κατά κάποιες χιλιάδες περισσότεροι. Ασφαλώς, αν αύριο προκύψουν εκατοντάδες χιλιάδες προς την Ελλάδα θα πιεστούμε. Αλλά από κει και πέρα θεωρώ πως ό,τι και να γίνει, γι’ αυτό θέλω να είμαι κάπως καθησυχαστικός στην ανησυχία μου, νομίζω ότι το σχέδιο μεταφοράς με όρους εκκένωσης του Λιβάνου, προσφύγων από την περιοχή εκείνη προς ευρωπαϊκές χώρες, θα γίνει με την εποπτεία και κάτω από την οργάνωση του μηχανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ανθρωπιστικές κρίσεις για τέτοιου είδους περιστάσεις. Επομένως, θα είναι ένα οργανωμένο σχέδιο. Με άλλα λόγια, δεν νομίζω ότι οποίοι πρόσφυγες έρθουν προς τα μέρη μας, πρόσφυγες από εμπόλεμη ζώνη, άρα πρόσφυγες με όλη τη σημασία του όρου, θα έρθουν με βάρκες μέσω παράνομων διακινητών από τα τουρκικά παράλια, αλλά θα έρθουν στη βάση ενός οργανωμένου σχεδίου εκκένωσης του Λιβάνου. Άρα, αναμενόμενο η χώρα να υποστεί κάποια πίεση. Από κει και πέρα όμως και ο βαθμός ετοιμότητας της είναι αρκετά καλός. Είναι οι κανονικοί πρόσφυγες αυτών των περιστάσεων. Ας έρθουμε στη θέση κάποιων ανθρώπων γιατί έτσι θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα τη θέση τους. Όταν έρχονται τα τανκς και βομβαρδίζουν την περιοχή, δεν θα κάτσεις με την οικογένειά σου να θαφτείς κάτω από τα χαλάσματα. Θα σηκωθείς και θα φύγεις όπως μπορείς και θα γίνεις πρόσφυγας. Σε αυτούς τους ανθρώπους, όπως είχε συμβεί και στον πόλεμο της Ουκρανίας, η Ευρώπη δίνει το καθεστώς προσωρινής προστασίας. Είναι δηλαδή πρόσφυγες με καθεστώς προσωρινής προστασίας. Άρα υπάρχει η δυνατότητα να φιλοξενηθούν για να επιβιώσουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και από κει και πέρα βέβαια υπάρχουν και οι τακτικές διαδικασίες απονομής ασύλου με το καθεστώς του πρόσφυγα, εάν και εφόσον διεκπεραιωθούν οι κανονικές διαδικασίες για αυτές τις περιπτώσεις. Εκτιμώ ότι ένα τέτοιο σενάριο θα τρέξει.
Στη χωρητικότητα των δομών: Όλες αυτές οι δομές ασφαλώς έχουν κάποια χωρητικότητα. Από αυτές τις θέσεις, ποτέ δεν είναι όλες λειτουργικές γιατί όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχουν φθορές, υπάρχουν μικροζημιές από κόσμο που έρχεται και φεύγει. Πάντα, υπάρχει μια προσπάθεια από τις εταιρείες που έχουν αναλάβει βάσει σύμβασης τη συντήρηση όλων αυτών των δομών να επιδιορθώνονται, να επισκευάζονται με κάποιο ρυθμό οι ζημιές. Όπως καταλαβαίνετε, ο στόχος μας είναι να επισπεύσουμε αυτές τις διαδικασίες επισκευών, ώστε να είμαστε στο μάξιμουμ της χωρητικότητας. Αυτή τη στιγμή το σύστημα έχεις συγκεκριμένη χωρητικότητα συγκεκριμένο ταβάνι αν χρειαστεί και πρέπει να ανέβει αυτό το ταβάνι ασφαλώς και πρέπει να κάνουμε τις απαραίτητες ενέργειες δεν γίνεται από τη μία νύχτα στην άλλη βέβαια αλλά υπάρχουν διαδικασίες σε έκτακτες καταστάσεις φυσικά με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Έχουμε ήδη κάνει την επαφή με την ευρωπαϊκή ένωση η οποία ασφαλώς και δηλώνει έτοιμη να συνδράμει την Ελλάδα αλλά και όσες χώρες υποστούν αυτή την πίεση για να δημιουργηθεί ο χώρος ο οργανωμένος, μίλα με για έναν οργανωμένο, ελεγχόμενο φυλασσόμενο χώρο για αυτούς τους ανθρώπους, αν προκύψει ανάγκη και νομίζω είναι καλύτερη ιδέα από το να έχουμε ανεξέλεγκτες καταστάσεις που δεν είναι καλή εικόνα και για τη χώρα άρα και για τις τοπικές κοινωνίες οι οποίες ανησυχούν.
Στις μεταναστευτικές ροές προς την Κρήτη και το ενδεχόμενο νέων δομών: Υπάρχουν σκέψεις στο τραπέζι. Δεν θα κάνουμε τίποτε αν δεν το συζητήσουμε διεξοδικά με τις τοπικές κοινωνίες και με τους τοπικούς άρχοντες. Ασφαλώς όταν υπάρχει μία κατάσταση, μία πραγματικότητα, ευχάριστη ή δυσάρεστη δεν έχει σημασία, μπροστά σου, το θέμα είναι να διαχειριστείς αυτή την πραγματικότητα. Η αλήθεια είναι ότι έχει ανοίξει και ένα ρεύμα ροών προς την Κρήτη που δεν υπήρχε τα προηγούμενα χρόνια, υπήρχε σε πολύ μικρούς αριθμούς. Αυτό δημιουργεί σενάρια να τα αντιμετωπίσουμε. Θέλω να είμαι σαφής σε αυτό.[] Υπάρχει στον σχεδιασμό και αν παραστεί η ανάγκη θα το δούμε, έχει ακόμα πολύ δρόμο αλλά πρέπει να είμαστε έτοιμοι Γιατί εδώ το ζήτημα είναι το προβλέπιν και για αυτό το σενάριο. Εδώ η ιδέα είναι η φύλαξη αυτών των ανθρώπων να είναι με τρόπο ελεγχόμενο και οργανωμένο. Έτσι κι αλλιώς όσοι αποβιβάζονται στη Γαύδο, μεταφέρονται με συνοδεία των αστυνομικών δυνάμεων σε κάποιο λιμάνι στη Βόρεια Κρήτη κι από εκεί, στην ενδοχώρα. Αν τώρα παραστεί ανάγκη για ένα διάστημα μικρό, μέχρι να καταστεί δυνατή αυτή η μεταφορά, να είναι κάπου ελεγχόμενοι και φυλασσόμενοι αυτό θα το δούμε με βάση το πως θα εξελιχθούν οι ροές από τη Γαύδο, η τάση όμως είναι αυξητική κι αυτό μας κάνει να επεξεργαζόμαστε σενάρια για να πάρουμε τα μέτρα μας.
Στα προβλήματα που εντοπίζονται στα μικρά νησιά: Όταν αποβιβάζονται παράνομοι μετανάστες ή πρόσφυγες σε ένα μικρό νησί, ένα ακριτικό νησί όπου δεν υπάρχουν δομές, γιατί δεν υπάρχουν δομές οργανωμένες, Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης δηλαδή, σε όλα τα νησιά, αυτό είναι ένα πρόβλημα το οποίο έχει πολλές πτυχές. Το πρώτο είναι ότι πρέπει να φυλαχθούν κάπου και να μην κυκλοφορούν ανεξέλεγκτοι. Το δεύτερο είναι ότι πρέπει να έχουν κάποια βασικά. Να φάνε κάτι, να πιούν νερό, πάλι οργανωμένα. Ασφαλώς αυτό δημιουργεί μια πίεση και στην τοπική αυτοδιοίκηση, παράδειγμα στην Τήλο το είχαμε αυτό. 80 – 100 αποβιβασθέντες σε ένα μικρό νησί, είναι πολύ πιο δύσκολη κατάσταση να τη διαχειριστείς από ότι 80 – 100 αποβιβασθέντες σε ένα πολύ μεγάλο νησί. Εκεί μπορείς να τους αντιμετωπίσεις. Το πρώτο είναι ότι πρέπει να υπάρχει παρουσία των μέσων επιβολής της τάξης. Το Λιμενικό και η Αστυνομία πρέπει να είναι παρόντες στο πεδίο. Αν θέλετε και η στολή έχει τον δικό της συμβολισμό και όσον αφορά αυτούς που αποβιβάζονται και όσον αφορά βέβαια τους κατοίκους. Έχουμε ένα θέμα με την υποστελέχωση.
Στον ρόλο του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου: Εμείς εδώ στο Υπουργείο δεν είμαστε αρμόδιοι για τη φύλαξη των συνόρων και τη διαχείριση όλων αυτών των καταστάσεων, εμείς μπαίνουμε στο παιχνίδι όταν εισέλθουν στο έδαφός μας, όσον αφορά την τακτοποίησή τους, τη φιλοξενία τους την οργανωμένη, τη διεκπεραίωση των αιτήσεων για άσυλο. Συνεργαζόμαστε με τα συναρμόδια Υπουργεία, το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη για την αστυνομική παρουσία και το Υπουργείο Ναυτιλίας για την παρουσία του Λιμενικού. Έχω επιμείνει πολλές φορές και έχω πει ότι πρέπει να υπάρχει παρουσία μέσων και προσωπικού κυρίως, στο πεδίο. Και για να εμπεδώνεται ένα αίσθημα ασφάλειας αλλά και για να μπορεί να δοθεί μια πρώτης φάσης φροντίδα σε αυτούς τους ανθρώπους. Είπαμε, η ισορροπία είναι λεπτή. Και τα σύνορά μας πρέπει να φυλάσσουμε και να εμπεδώνεται αυτό το αίσθημα ασφάλειας, αλλά από την άλλη, οι άνθρωποι που έρχονται κυρίως δια θαλάσσης και κινδυνεύουν, κάνουν ένα επικίνδυνο ταξίδι, “να ναι καλά” οι εγκληματικές οργανώσεις των λαθροδιακινητών, γιατί δεν έχει πέσει αρκετά το φως προς τα εκεί νομίζω και πρέπει να αρχίσουμε να μιλάμε και γι αυτές τις εγκληματικές οργανώσεις που βάζουν κόσμο σε ένα ταχύπλοο με έξι και επτά μποφόρ, άρα αποδεχόμενοι ότι μπορεί να γίνει ναυτικό ατύχημα, πνιγμοί αλλά η αμοιβή πέφτει, άρα θα πρέπει η παρουσία να υπάρχει, να είναι και αποτελεσματική και η ισορροπία είναι αφενός να τους σώζεις, αφετέρου να φυλάττεις και τα σύνορα.
Στη συνάντηση που θα πραγματοποιηθεί στο Λουξεμβούργο: Εκεί ασφαλώς και θα τεθεί το θέμα σε όλους τους Υπουργούς Εσωτερικών και Μετανάστευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και στο νέο Επίτροπο μετανάστευσης και την ομάδα του. Είχα την ευκαιρία να έρθω σε επαφή με το νούμερο 2, αν θέλετε, της αρμόδιας Γενικής Διεύθυνσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπου συμφωνήθηκε ότι η Ευρώπη είναι έτοιμη να συνδράμει όπου χρειαστεί την Ελλάδα. Η Ελλάδα έχει υποστεί πάρα πολύ πίεση και στο παρελθόν, συνεχίζει να υφίσταται, περισσότερη από ότι της αναλογεί σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες και με τη νέα κατάσταση και την ανάφλεξη στον Λίβανο αλλά και τις τάσεις ευρωπαϊκών χωρών να αλλάξουν στάση πάνω στο πρόβλημα, κυρίως μετά τις εξελίξεις στη Γερμανία, νομίζω ότι η Ελλάδα πρέπει να είναι σταθερή στις απόψεις της και στις τάσεις της, έχει κάθε δικαίωμα να το κάνει γιατί έχει υποστεί πολύ πίεση και συνεχίζει, αλλά και έχει αποκτήσει τεχνογνωσία. Η φωνή της σε αυτά τα θέματα εισακούγεται.
