Αν προσπαθούσε ο καθένας από εμάς να περιγράψει τη δική του «αξιοβίωτη πόλη», πιθανότατα θα έλεγε κάτι διαφορετικό. Όλες, όμως, οι απαντήσεις θα είχαν κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Οι περισσότεροι θα μιλούσαν για παράδειγμα για μία πόλη ασφαλή, καθαρή, πράσινη, φιλική κ.ά. Αναμενόμενες και λογικές απαντήσεις που περιγράφουν μία πόλη που αξίζει να τη ζεις. Μία αξιοβίωτη πόλη. Ιδέες και προτάσεις υπάρχουν πολλές, το ίδιο και προβλήματα και ελλείψεις. Αυτό που λείπει είναι μία σοβαρή συζήτηση για το θέμα, μία συζήτηση με συγκεκριμένη ατζέντα, αξιόλογους συμμετέχοντες και τελικά συμπεράσματα.
Urban October
Μία συζήτηση για τις αξιοβίωτες πόλεις δεν θα μπορούσε να είναι πιο επίκαιρη τον Οκτώβριο. Γιατί είναι ο μήνας που η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ έχει αποφασίσει να τον ονομάσει Urban October και που κορυφώνεται στις 31/10 με την «Παγκόσμια Ημέρα των Πόλεων» (World Cities Day). Την ίδια μέρα, στην Αθήνα και συγκεκριμένα στο Impact Hub Athens ξεκινάει το πρώτο Hearth Summit όπου 120 συμμετέχοντες από όλη την Ευρώπη θα συγκεντρωθούν για να συζητήσουν τις προοπτικές της Ελλάδας και να προτείνουν λύσεις που θα κάνουν τις μικρές και μεγάλες πόλεις μας πιο αξιοβίωτες.
Τα δεδομένα που έχουμε δεν γεμίζουν κανέναν αισιοδοξία. Μόνο στην Ελλάδα ο μισός πληθυσμός είναι συγκεντρωμένος σε μόλις 4.3% της επικράτειας. Στην Ευρώπη ένας στους 3 ζει σε μεγάλες πόλεις ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο υπολογίζεται ότι μέχρι το 2030 τουλάχιστον το 60% του πληθυσμού θα ζει σε αστικά κέντρα. Με λίγα λόγια ο πλανήτης εκπέμπει SOS, οι πόλεις δεν μας χωράνε, η ύπαιθρος ερημώνει και οι πολλοί ζούμε σε χώρο για λίγους εις βάρος των υπολοίπων και – κυρίως! – του περιβάλλοντος. Και αυτό το βάρος φαίνεται ακόμα καλύτερα αν σκεφτεί κανείς ενώ οι πόλεις καταλαμβάνουν μόνο το 3% του εδάφους της γης, ευθύνονται για το 60-80% της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας και το 75% της παγκόσμιας εκπομπής αερίων και άνθρακα.
Τα ερωτήματα
Τα βασικά ερωτήματα που προκύπτουν, λοιπόν, είναι δύο: Πώς οι μεγάλες πόλεις θα γίνουν πιο αξιοβίωτες παρά τις πιέσεις και πώς οι μικρότερες θα ζωντανέψουν για να προσελκύσουν νέους κατοίκους. Ακούγεται σαν σπαζοκεφαλιά αλλά υπάρχουν πόλεις που έχουν βρει τις σωστές απαντήσεις και έχουν καταφέρει να γίνουν όχι μόνο αξιοβίωτες αλλά και αξιοζήλευτες.
Η πρωτεύουσα της Αυστρίας βρίσκεται εδώ και χρόνια στην κορυφή της λίστας με τις πιο βιώσιμες πόλεις και προβλέπεται να παραμείνει στη θέση αυτή. Μία από τις πρωταγωνίστριες της μετατροπής της Βιέννης σε πόλη – πρότυπο ήταν και η πρώην Αντιδήμαρχος Μαρία Βασιλάκου που θα έχουμε την ευκαιρία να την ακούσουμε και στο Heart Summit στην Αθήνα σε λίγες μέρες. Εκλέχτηκε με το Κόμμα των Πρασίνων, είναι Πολεοδόμος και έχει δηλώσει ότι η μετάβαση αυτή μόνο εύκολη δεν ήταν δεδομένου ότι το 1986 η Βιέννη ήταν μία πόλη ηλικιωμένων και σήμερα ένας στους τρεις κατοίκους της είναι κάτω των 30 ετών.
Το παράδειγμα της Βιέννης
Το παράδειγμα της Βιέννης δε μας δείχνει μόνο ότι υπάρχουν λύσεις, αλλά εξηγεί και ότι οι λύσεις αυτές είναι σχετικά απλές. Η Μαρία Βασιλάκου περιγράφει την αξιοβίωτη πόλη με ένα απλό κριτήριο: πόσο προσφιλής είναι στα παιδιά. Γιατί, τελικά, ότι είναι καλό για τα παιδιά, αποτυπώνει με τον καλύτερο τρόπο τα δικά μας όνειρα και τις δικές μας προσδοκίες. Και τα παιδιά δε θέλουν πολλά, αλλά θέλουν σίγουρα τα σημαντικά.
Θέλουν ένα όμορφο σπίτι και στη Βιέννη το 62% του πληθυσμού ζει σε επιδοτούμενες κοινωνικές στέγες. Θέλουν ελεύθερους χώρους να παίζουν και στη Βιέννη οι χώροι πρασίνου αποτελούν σχεδόν το 50% της συνολικής έκτασης. Θέλουν να μετακινούνται στην πόλη και στη Βιέννη το σύστημα των μέσων μαζικής μεταφοράς είναι τόσο καλό ώστε ποτέ δε χρειάζεται να περιμένεις το δρομολόγιο πάνω από 5 λεπτά και ποτέ δε χρειάζεται να περπατήσεις πάνω από 5 λεπτά. Θέλουν οι γονείς τους να μην στριμώχνονται οικονομικά και στη Βιέννη οι προσιτές τιμές σε στέγη και μετακίνηση είναι βασική προτεραιότητα. Αλλά πιο πολύ από όλα, τα παιδιά θέλουν να έχουν τις πόλεις τους βιώσιμες και στο μέλλον, όταν μεγαλώνουν. Και η Βιέννη αντιμετωπίζει κάθε επέκταση της πόλης σαν μία ευκαιρία για βελτίωση και διόρθωση τυχόν λαθών. Και συγχρόνως, έχει στόχο να επιταχύνει τη μετάβαση σε πράσινες πηγές ενέργειας και να μηδενίσει τις εκπομπές CO2 που σχετίζονται με τις μεταφορές μέχρι το 2040.
Impact Hub Athens
Το Impact Hub Athens προωθεί εδώ και πάνω από 10 χρόνια την αξιοβίωτη ανάπτυξη και τη βελτίωση της ζωής στις πόλεις, τα νησιά και τα χωριά της Ελλάδας. Από το 2017, υλοποιεί δράσεις που ενισχύουν την κλιματική ανθεκτικότητα των τοπικών κοινοτήτων και μειώνουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, προωθώντας βιώσιμα και κυκλικά μοντέλα λειτουργίας. Εμβληματικό έργο αποτελεί η διαχείριση της Δημοτικής Αγοράς Κυψέλης στην Αθήνα αλλά και οι δράσεις για τη βιώσιμη χρήση νερού στις Κυκλάδες και τα οικοσυστήματα καινοτομίας σε 6 περιφέρειες της χώρας. Συνολικά, πάνω από 5.000 άτομα από όλη την Ελλάδα έχουν συμμετάσχει στα προγράμματά του Impact Hub Athens.
Σήμερα, συνεργάζεται με το Δήμο Αθηναίων για την αξιοποίηση του νερού της βροχής και την ενεργοποίηση των πολιτών σε δράσεις εξοικονόμησης νερού. Επιπλέον, σχεδιάζει ένα μεγάλο πρόγραμμα με τον Δήμο Κοζάνης για την προώθηση της κυκλικής οικονομίας και τη μετατροπή του καρναβαλιού της Κοζάνης σε zero waste. Τώρα, το Impact Hub Athens, σε συνεργασία με το Wellbeing Project, κάνει το επόμενο βήμα διοργανώνοντας το πρώτο Hearth Summit στην Αθήνα.
Και επειδή τα λόγια αν δεν καταγράφονται μένουν στον αέρα, τα συμπεράσματα του συνεδρίου αναμένεται να τροφοδοτήσουν την αντιπροσωπεία της Ελλάδας στην 29η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP29) στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν.
Από τις 31 Οκτωβρίου έως την 1η Νοεμβρίου 2024, το Impact Hub Athens μετατρέπεται σε ένα χώρο συνδημιουργίας και διαλόγου. Εκπρόσωποι κρατικών θεσμών, τοπικής αυτοδιοίκησης, επιχειρήσεων αλλά και της πανεπιστημιακής κοινότητας και της Κοινωνίας των Πολιτών από Ελλάδα και εξωτερικό δίνουν ένα διήμερο ραντεβού στην Αθήνα. Όλοι μαζί, εξερευνούμε τις προοπτικές της χώρας μας και τους τρόπους με τους οποίους οι μικρές και μεγάλες πόλεις μπορούν να γίνουν αξιοβίωτες.
Πάρε κι εσύ μέρος στο διάλογο και γίνε μέρος της λύσης.
Hearth Summit Athens: Εξερευνώντας την αξιοβίωτη ζωή στις μικρές και μεγάλες πόλεις | Our Habitat Wellbeing Cities.
31 Οκτωβρίου – 1 Νοεμβρίου.
Impact Hub Athens | Καραϊσκάκη 28, 10554, Αθήνα | 210 32 10 146
