Μια διεθνή ελληνική επιτυχία κατάφερε η ερευνητική ομάδα SCANlab του ΕΚΠΑ, καθώς το επενδυτικό fund ICLEI Action Fund της Google χρηματοδοτεί για πρώτη φορά επιστημονικές δράσεις στην Ελλάδα και ειδικότερα στον τομέα της πολιτικής προστασίας, της προστασίας του περιβάλλοντος και της αντιμετώπισης φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών.
Συγκεκριμένα, το ICLEI Action Fund βράβευσε και υποστηρίζει με σημαντικά κεφάλαια, το εργαστήριο SCANlab της καθηγήτριας του τμήματος Πληροφορικής του ΕΚΠΑ, Δρ. Αθανασίας Αλωνιστιώτη, στο οποίο έχει αναπτυχθεί το ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα πολιτικής προστασίας «ΔΡΥΑΔΕΣ».
Το σύστημα αυτό με τη χρήση πολύπλοκων αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης έχει τη δυνατότητα της ανάλυσης σε πραγματικό χρόνο δεδομένων από αισθητήρες (καπνού, φωτιάς, χημικών, κίνησης, φωτός, επιπέδου υδάτων, κίνησης υδάτων σε ποταμό κ.ά.) αλλά και από οποιουδήποτε τύπου κάμερα (θερμική, οπτική, σταθερή, από drone, από κινητό τηλέφωνο, κ.λπ) ώστε να εντοπίζεται εγκαίρως ένα ιδιαίτερο καιρικό φαινόμενο (πλημμύρα) ή ένα έκτακτο συμβάν (πυρκαγιά, δασική ή αστική).
Στη συνέχεια, συνδυάζοντας τα δεδομένα των αισθητήρων και των καμερών με τα μετεωρολογικά δεδομένα για την περιοχή του συμβάντος οι ΔΡΥΑΔΕΣ προβλέπουν την εξέλιξη του φαινομένου. Ενδεικτικά, προβλέπουν την πορεία που θα ακολουθήσει μία πυρκαγιά, την απόσταση που θα διανύσει, τον χρόνο που θα χρειαστεί για να διανύσει αυτή την απόσταση, ποιες κατοικημένες περιοχές κινδυνεύουν και σε πόση ώρα κ.λπ. Αυτά είναι σημαντικά στοιχεία για τις υπηρεσίες πολιτικής προστασίας, οι υπεύθυνοι των οποίων μπορούν να λάβουν με μεγαλύτερη σιγουριά κρίσιμες αποφάσεις όπως εκκένωση περιοχών, οργάνωση των δυνάμεων πυρόσβεσης κ.λπ.
Εκκένωση περιοχών και διαδρομές διαφυγής
Οι ΔΡΥΑΔΕΣ όμως, εκτός από τον εντοπισμό του συμβάντος και την πρόβλεψη της εξέλιξής του, έχουν καίρια συνεισφορά και στην εκκένωση της παθούσας περιοχής.
Οι πολίτες οι οποίοι έχουν εγκατεστημένη την εφαρμογή του συστήματος ΔΡΥΑΔΕΣ, θα λαμβάνουν μήνυμα με εναλλακτικές διαδρομές διαφυγής, διαβαθμισμένες ανάλογα με την επικινδυνότητα κάθε μίας ώστε να διασφαλίζεται κατά το δυνατόν:
η μικρότερη δυνατή παρεμβολή στις πυροσβεστικές, αστυνομικές ή άλλες δυνάμεις που θα βρίσκονται ή θα κατευθύνονται στο σημείο
η συντομότερη δυνατή διαδρομή διαφυγής προς τα προκαθορισμένα σημεία καταφυγής ανά περιοχή
η διαβάθμιση των εναλλακτικών διαδρομών διαφυγής με βάση την επικινδυνότητα σε σχέση με το εξελισσόμενο συμβάν
Η εφαρμογή φυσικά είναι αμφίδρομης επικοινωνίας καθώς οι πολίτες, μέσα από ένα εύχρηστο γραφικό περιβάλλον, μπορούν να ενημερώσουν τις υπηρεσίες για ένα συμβάν που υπέπεσε στην αντίληψή τους, με εικόνα, βίντεο και, φυσικά, ακρίβεια τοποθεσίας μέσω GPS.
Όλα τα παραπάνω, είναι υπό τον έλεγχο και την έγκριση των υπευθύνων της πολιτικής προστασίας οι οποίοι έχουν πλήρη εικόνα του συμβάντος επί του πεδίου, τόσο μέσα από τις ΔΡΥΑΔΕΣ, όσο και από τα υπόλοιπα κανάλια ενημέρωσης που διαθέτει ο κρατικός μηχανισμός.
Οι υπεύθυνοι μπορούν είτε να χρησιμοποιήσουν την δυνατότητα του συστήματος για ενημέρωση των πολιτών με τις εναλλακτικές διαδρομές διαφυγής είτε, αξιοποιώντας πληροφόρηση που δεν μπορεί να ενσωματωθεί στις ΔΡΥΑΔΕΣ, να ενημερώσουν τους πολίτες μέσω της πλατφόρμας με στοχευμένες ειδοποιήσεις (μηνύματα).
Πρόληψη: Ανίχνευση ανθρωπογενών κινδύνων για εκδήλωση πυρκαγιάς στο δάσος
Το πεδίο ενδιαφέροντος και χρηματοδότησης του ICLEI Action Fund της Google προς την ερευνητική ομάδα του ΕΚΠΑ είναι κυρίως στον εντοπισμό και στην αναγνώριση ανθρωπογενών κινδύνων και πιθανών εστιών υψηλής περιβαλλοντικής επικινδυνότητας για δασικές εκτάσεις και αστικές ή περιαστικές περιοχές.
Η αναγνώριση των απορριμμάτων, των γνωστών μας «παράνομων χωματερών», όπως και των υπολειμμάτων από τον καθαρισμό οικοπέδων (ξερά κλαδιά και λοιπή καύσιμη ύλη συγκεντρωμένη σε σημεία κοντά σε δάση), είναι εκ των βασικότερων κινδύνων εκδήλωσης πυρκαγιάς στα δάση. Το σύστημα πολιτικής προστασίας ΔΡΥΑΔΕΣ εντοπίζει τα απόβλητα στις παράνομες χωματερές μέσα στο δάσος καθώς και τα υπολείμματα του καθαρισμού (με τη χρήση drones και άλλων καμερών) ή με τη χρήση ειδικών αισθητήρων και δίνει αυτοματοποιημένες ειδοποιήσεις προς τους υπεύθυνους της πολιτικής προστασίας.
Χρήση για κάθε είδους φυσική καταστροφή
Αν και η αρχική ανάπτυξη του συστήματος πολιτικής προστασίας ΔΡΥΑΔΕΣ πραγματοποιήθηκε για την αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών, οι αλγόριθμοί του εφαρμόζονται με επιτυχία τόσο στην αντιμετώπιση πλημμυρών αλλά και στην φύλαξη κάθε είδους εγκατάστασης.
Το σύστημα μπορεί να αναλύει τα δεδομένα από αισθητήρες έντασης βροχόπτωσης, μέτρησης στάθμης ποταμών καθώς και εισερχόμενα μετεωρολογικά και άλλα δεδομένα από την εξέλιξη μίας ακραίας βροχόπτωσης, και να πραγματοποιεί πρόβλεψη για την εξέλιξη του φαινομένου.
Χρήση για τη φύλαξη εγκαταστάσεων
Οι αλγόριθμοι και η πλατφόρμα του συστήματος ΔΡΥΑΔΕΣ χρησιμοποιούνται επίσης για την επιτήρηση κρίσιμων υποδομών και φύλαξη εγκαταστάσεων.
Με εισερχόμενα δεδομένα από αισθητήρες (κίνησης, ενεργοποίησης θυρών, παραβίασης θυρών και παραθύρων κ.λπ) και κάμερες (wide και θερμικές, σταθερές ή από drones) το σύστημα μπορεί να αναγνωρίζει την παρουσία ατόμων, οχημάτων, καπνού και φωτιάς και να ενημερώνει ανάλογα τα κατάλληλα πρόσωπα ή υπηρεσίες.
Αρθρωτή (Module-based) αρχιτεκτονική
Οι ΔΡΥΑΔΕΣ αποτελούνται από τα ακόλουθα υποσυστήματα (modules):
- Σύστημα ανίχνευσης καπνού-φωτιάς*
- Σύστημα ανίχνευσης αποβλήτων και καύσιμης ύλης*
- Σύστημα ανίχνευσης χημικών-αερίων*
- Σύστημα ανίχνευσης παραβιάσεων (intruders)*
- Σύστημα ανίχνευσης πλημμυρικών φαινομένων*
- Σύστημα εισερχόμενων οπτικών σημάτων και αισθητήρων
- Σύστημα ανάλυσης- πρόβλεψης εξέλιξης συμβάντος*
- Σύστημα εκκένωσης περιοχής και ενημέρωσης πολιτών
- Σύστημα κέντρου διαχείρισης κρίσεων και υποστήριξης αποφάσεων
* Τα συγκεκριμένα υποσυστήματα είναι εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης.
Κάθε τμήμα του συστήματος πολιτικής προστασίας ΔΡΥΑΔΕΣ μπορεί να χρησιμοποιηθεί και να λειτουργήσει ανεξάρτητα από τα υπόλοιπα, συνεργαζόμενο με άλλες εφαρμογές μέσω API και συστημάτων διεπαφής.
